Centralnym pojęciem w teorii Adlera jest prywatna logika, która odnosi się do indywidualnego sposobu, w jaki dana osoba postrzega i interpretuje świat w oparciu o swoje osobiste doświadczenia, przekonania i subiektywne znaczenie, jakie przypisuje swojemu życiu i interakcjom z otoczeniem. Ta prywatna logika jest kluczową częścią rozumienia rozwoju osobowości przez Adlera i odgrywa kluczową rolę w sposobie, w jaki ludzie wyznaczają swoje cele, stawiają czoła wyzwaniom i wchodzą w interakcje z innymi.
Według Adlera, każda osoba rozwija unikalną perspektywę na wczesnym etapie życia, która wpływa na jej decyzje, zachowanie i wzorce psychologiczne. Perspektywa ta kształtuje się poprzez połączenie wrodzonych zdolności, interakcji społecznych, dynamiki rodziny i doświadczeń, jakie dana osoba ma w ciągu swojego życia. Prywatna logika obejmuje zatem subiektywne przekonania na temat siebie, innych i świata, które często pozostają nieświadome, ale mimo to kierują zachowaniem i decyzjami danej osoby.
Ważnym aspektem prywatnej logiki jest to, że niekoniecznie pokrywa się ona z obiektywną rzeczywistością lub “logiką społeczności” – ogólnie przyjętymi normami i wartościami społeczeństwa. Konflikty między prywatną logiką jednostki a logiką społeczności mogą prowadzić do napięć psychologicznych i są głównym przedmiotem pracy terapeutycznej psychologii indywidualnej.
W terapii Adler dąży do tego, aby klienci uświadomili i zakwestionowali swoją prywatną logikę w celu przezwyciężenia dysfunkcyjnych wzorców i rozwinięcia bardziej kooperatywnych i społecznie zintegrowanych zachowań. Rozumiejąc i dostosowując swoją prywatną logikę, jednostki mogą rozwinąć poczucie przynależności i realizować swoje cele życiowe w sposób korzystny zarówno dla siebie, jak i dla społeczności.