Dr. Alfred Adler (ur. 7 lutego 1870 r. w Wiedniu) – austriacki neurolog, psychiatra, psycholog i pedagog, twórca Psychologii Indywidualnej. Jego ojciec był żydowskim kupcem, a matka gospodynią domową. Alfred Adler poślubił uczoną feministkę Raissę Epstein, z którą miał czworo dzieci.
(cc Alfred Adler Institute of San Francisco & Northwestern Washington)
Praktykę lekarską Adler rozpoczął jako okulista-neurolog. Wkrótce jednak na skutek obserwacji sposobów, w jakich jego pacjenci rekompensowali sobie swoje niepełnosprawności postanowił przenieść się na dziedzinę powstającej psychiatrii. W listopadzie 1895 r. uzyskał dyplom lekarza na Uniwersytecie Wiedeńskim. Po ukończeniu szkoły medycznej rozpoczął kontakt z psychoanalizą kwitnącą wówczas w rękach Zygmunta Freuda, którego poznał osobiście w 1899 r. Natomiast od 1902 r. na zaproszenie Freuda, uczestniczył w Środowym Towarzystwie Psychologicznym, w ramach którego organizowano raz w tygodniu spotkania poświęcone zagadnieniom wczesnej psychoanalizy. W Wiedeńskim Związku Psychoanaitycznym (WPV, Wiener Psychoanalytische Vereinigung) Adler (uznawany przez Freuda jako samodzielny talent w dziedzinie psychoanalizy) pełnił różne funkcje. Był jej pierwszym prezesem w latach 1908-1911. Następnie funkcję tę przejął Freud i sprawował ją do 1938 r. Rozwój własnych teorii przez Alfreda Adlera, pozostających częściowo w rozbieżności z byłym korpusem teorii Zygmunta Freuda, spowodował kontrowersyjne dyskusje w WPV, które w rezultacie zmusiły go do odejścia w 1911 r. z grona wczesnej grupy psychoanalytików.
W 1911 r. Adler założył Stowarzyszenie pt. Wolne Towarzystwo Psychoanalityczne, które rok później zostało przemianowane na Stowarzyszenie Psychologii Indywidualnej.
Dodając do dominującej wtedy tezy Freuda, według której libido było jedynym, a zarazem podstawowym regulatorem ludzkiego zachowania – Adler stworzył własną teorię (zob. Mały Thesaurus) osobowości i alternatywną teorie działania popędu agresji. Adler w pewnym stopniu uznał obok nieświadomych również ważność świadomych celów człowieka, pod względem teleologicznym, które mogą być motywatorami zachowania i objawów nerwowych. W pewnej mierze antycypował on niektóre tezy dzisiejszych nurtów teoretycznych będących pod parasolem Międzynarodowego Towarzystwa Psychoanalitycznego, takich jak: psychologię Heinza Kohuta, teorię relacji z obiektem wd. Melanie Klein, psychoanalizę feministyczną Karen Horney, czy psychologię ego Heinza Hartmanna, a które to zaczęły się rozwijać wiele lat po Freudzie.
Ponadto styczność z chorobami dziecięcymi skojarzone z społecznymi problemami tych czasów skierowała jego zainteresowania również w kierunku pedagogiki i psychologii rozwoju. Stąd to w ramach wiedeńskiej reformy szkolnej wspólnie z współpracownikami założył w Wiedniu 30 poradni wychowawczych oraz ukierunkowane psychoanalityczne dla przedszkolaków z robotniczych rodzin.
W tym okresie nauka Adlera zdobyła szerokie uznanie i zaczęła być w coraz większym stopniu rozpowszechniania na całym świecie, również w Polsce. Dr. Alfred Adler przebywał podczas I Wojny Światowej jako neurolog i psychiatra w Krakowie. W 1917 r. został przeniesiony z Wiednia do pełnienia służby na kilka miesięcy w Oddziale Neurologicznym Szpitala Załogi w Krakowie (Spital Garnisonowy Nr. 15). W tych latach, Adler był już znanym lekarzem i psychologiem medycznym. Jak i Psychoanaliza Freuda, Psychologia Indywidualna Adlera dzieli jednak podobny los: Po szybkiej recepcji teorii poprzez polską medycynę, pedagogikę i psychologie, II Wojna Światowa i następujący Komunizm przyczyniły się do zamilknięcia jego teorii w dyskursie psychiatrycznym, wychowawczo-psychoterapeutycznym i intelektualnym. O Adlerze, jako lekarzu i człowieku na tle osobistych wspomnień dr Maksymiliana Blassberga w Krakowie – czytaj więcej tutaj w wydaniu Polskiej Gazety Lekarskiej z 1938r. lub kliknij na oboczną odbitkę.
Nauka Adlera uzyskała szczególne rozpowszechnienie w USA, gdzie wskutek dalszego rozwoju teorii przez jednego z jego uczniów, Rudolfa Dreikursa, powstał tam samodzielny nurt Psychologii Adlerowskiej w stylu bardziej behawioralnym. Nurt ten, po śmierci Dreikursa, mimo odmienności od pozostałej europejskiej Psychologii Indywidualnej, która docenia wspólne korzenie Psychologii Indywidualnej w Psychoanalizie, znajduje się równobieżne obok psychoanalitycznego nurtu w Miedzynarodowym Związku Psychologii Indywidualnej (IAIP).
Adler nieustannie wygłaszał odczyty swoich teorii i technik na całym świecie. 28 maja 1937 r. zmarł podczas jednej z takich podróży w Aberdeen w Szkocji.
Szczegółową historię Psychologii Indywidualnej w Austrii można znaleźć na również tutaj na stronach Projektu Austrijackiego Towarzystwa Psychologii Indywidualnej (w języku niemieckim):
